Çevre Mühendisler Odası ve SAMÇEP’ten Eti Bakır Kararına tepki

Çevre Mühendisleri Odası Samsun Şubesi Ve Samsun Çevre Platformu Samsun Eti Bakır Tesislerinin bulunduğu bölgenin Samsun Özel Endüstriyel Bölgesi ilan edilmesine tepki gösterdi.

Samsun Çevre Mühendisleri Odası’nda konuyla ilgili olarak yapılan basın açıklamasında,  açıklamasında kararın hukuksuz olduğu ve Samsun’un geleceğinin tehdit altında olduğu belirtilerek şu görüşlere yer verildi:  “31 Ocak 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığı kararı ile Samsun Eti Bakır Tesislerinin bulunduğu bölge, Özel Endüstriyel Alan ilan edilmiştir. Bu karar, 1 Şubat 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, sanayi yatırımlarının teşviki açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirilmiştir. Ancak, söz konusu kararın hukuki ve çevresel boyutları incelendiğinde, ciddi eksiklikler ve kamu yararına aykırılıklar barındırdığı görülmektedir. ÇED Süreci ve Mevzuat İhlali 4734 sayılı Kanun’un 4/Ç maddesi gereğince, özel endüstri bölgesi ilan edilecek alanlarda yeni yatırımlar için “ÇED Olumlu” kararı veya “ÇED Gerekli Değildir” kararının alınmış olması zorunludur. Ancak, E-ÇED sisteminde yapılan incelemeler sonucunda, Eti Bakır A.Ş.'nin devam eden ve ÇED süreci tamamlanmamış 2 adet projesi olduğu görülmüştür. Bu durum, mevzuatla çelişen ve hukuki açıdan ciddi soru işaretleri barındıran bir kararın uygulamaya alındığını göstermektedir. Çevresel ve Halk Sağlığı Açısından Riskler Sanayi yatırımları, ekonomik kalkınma ve istihdam açısından elbette önemli bir role sahiptir. Ancak çevreye duyarsız, sürdürülebilir olmayan ve halk sağlığını tehdit eden yatırımlar, geri dönülemez zararlar yaratmaktadır. Tekkeköy ilçesinde bulunan Eti Bakır işletmesinin genişleme süreçleri ve bölgedeki sanayi yoğunluğu, hava, su ve toprak kirliliği açısından ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Halihazırda bölge halkı, hava kalitesi ölçümleri ile solunan hava arasındaki büyük fark nedeniyle endişelerini dile getirmektedir. Özellikle sanayi tesislerinin yaydığı kükürt dioksit (SO₂), azot oksitler (NOₓ) ve partikül maddelerin (PM10, PM2.5) yoğunluğu bölge halkının sağlığını doğrudan tehdit etmektedir. Akciğer hastalıkları, kronik solunum yolu rahatsızlıkları ve alerjik hastalıklarda artış yaşandığı bilimsel verilerle de ortaya konmaktadır.   Şeffaflık ve Denetim Çağrısı Mevcut durum göz önüne alındığında, aşağıdaki çağrıları kamuoyunun ve yetkililerin dikkatine sunuyoruz: ÇED süreci tamamlanmadan, hukuka ve bilimsel verilere aykırı biçimde verilen Eti Bakır Özel Endüstriyel Bölgesi kararının iptal edilmesi gerekmektedir. Bölgedeki çevresel etkilerin bağımsız denetçiler tarafından titizlikle incelenmesi ve halkın bu süreçlere dahil edilmesi sağlanmalıdır. Hava ve su kirliliği ölçümlerinin düzenli olarak şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşılması zorunlu hale getirilmelidir. Halk sağlığını doğrudan etkileyen sanayi projeleri konusunda kamu yararı gözetilmeli ve bağımsız bilim insanlarının görüşleri dikkate alınmalıdır. Sürdürülebilir ve çevreye duyarlı sanayi politikaları oluşturulmalı, alternatif yatırımlar teşvik edilmelidir. Sonuç ve Kamuoyuna Çağrı Samsun’un gelişimi yalnızca ekonomik yatırımlarla değil, yaşanabilir, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre ile mümkündür. Alınan kararların şeffaf, bilimsel temellere dayalı ve kamu yararını gözetir şekilde olması gerekmektedir. Bu nedenle, Samsun halkının, sivil toplum kuruluşlarının, akademisyenlerin ve yetkililerin bu konuda duyarlı olmaya ve çözüm üretmeye davet ediyoruz.”